Şahmat ilə əlaqədar ilk yazılı sənədlər Hindistandadır. Azens.az saytının məlumatına görə, Daha sonra şahmat İrana, onlardan ərəblərə, sonra İspaniyaya, onlardan da Avropaya yayılmışdır. Şahmat hind dilində "Sandregn", ingilis dilində “chess”, fransız dilində isə "Echecs" kimi səslənir. Şahmatın adı Hind dilindən gəlir. Açılışı “shah ma” yə`ni “şah öldü” deməkdir. Mənası, 4 cins fiqurun 4 ayrı silahla təqdim edilməsidir. Bu 4 fiqur mövzusunda çox dəyişik şərhlər vardır. Bəzilərinə görə, 4 fiqur "Hava, atəş, torpaq və suyu” bir qisiminə görə də, "Yay, qış, yaz və payızı” əks etdirir. Burada, ən qüvvətli daş olan vəzir atəşi və alimləri, fil havanı, şah kainatı təmsil edir. Bu bənzətmələr 4 daşın həndəsi şəkillərindən ilhamlanaraq deyilməkdədir. Bəzi sənədlərə görə isə, bu oyunun quruluşu o zamanki Hind ordusuna bənzər idi. Hind ordusu 4 qisimdən ibarət idi: Fillər, atlar, döyüş arabaları və piyadalar. Şahmat taxtasının qara və ağ rəngə boyanması XI əsrdə Avropada reallaşdı.

  İlk rəsmi beynəlxalq şahmat turniri 1851-ci ildə İngiltərə, Londonda Howard Stauntonun təşkilatçılığında təşkil edildi. İngiltərə çempionu Howard Staunton Şahmat Qaydalarının təsdiqlənməsini müzakirəyə çıxardı.

 Beynəlxalq Şahmat Federasiyası dünyada FİDE (Federation Internationale des Echecs) adı altında tanınır. Arxivdən alınmış məlumata görə, ən qədim şahmat turniri Kral II. Phillip tərəfindən 1575-ci ildə Madriddə təşkil olunmuşdur. Ən uzun oyun 17 Fevral 1989-cu ildə Belgradda oynandı. İvan Nikolic və Goran Arsoviç arasındakı oyun 20 saatdan artıq davam etdi və 260 hücum edildi. Oyun bərabər bitdi.

  Ən qısa oyun Bobby Fischer-in Dünya Çempionu olmamışdan əvvəl oynadığı oyun idi. Fischer böyük usta Pennoa' ya qarşı 1.c4 oynadığı an Penno anında oyunu tərk edir.