Xeberle.com mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb. Nəticələri təqdim edirik.

Qarğaların şəhər mühitində çoxalmasının ən əsas səbəblərindən biri qida resurslarının əlçatanlığıdır. Qida tullantılarının açıq qalması, həyətlərdə saxlanılan heyvanların yemi və yay aylarında intensivləşən pikniklər, restoran fəaliyyətinin genişləndirilməsi bu quşlar üçün bol və davamlı qida mənbəyi yaradır. Qarğalar təbiətdə "hər şeyyeyən canlı"lardır. Bu xüsusiyyətləri onları şəhər tullantılarından faydalanmaqda digərlərindən daha üstün edir.

Tikinti, qazıntı və sənaye fəaliyyəti nəticəsində köhnə yaşayış və yuvalanma yerləri dağıdılan digər quşlar isə yeni sığınacaqlar axtarmağa başlayır. Abşeron yarımadasında, Sumqayıt şəhərində sürətlə artan tikinti və məskunlaşma prosesi təbiət balansını pozur. Nəticədə qarğalar kimi uyğunlaşa bilən quşlar yeni mühitlərə – bağ evləri, şəhər ətrafları və sənaye sahələrinin yaxınlıqlarına köçürlər.

Sumqayıt və Abşeron zonasında boş torpaq sahələrinin, tərk edilmiş tikililərin və həyət evlərinin çoxalması qarğalar üçün əlverişli yuvalanma imkanları yaradır. Onlar sakit, müdaxilənin az olduğu yerlərdə yuva salmağa üstünlük verirlər. Şəhər həyətləri və kənar massivlər isə bu baxımdan ideal ərazilərdir.

Qarğaların çoxalmasına səbəb olan digər bir amil – onların təbii düşmənlərinin, xüsusilə də yırtıcı quş növlərinin azalmasıdır. Ətraf mühitin urbanizasiyası, yaşıllıqların azalması və ovçuluq fəaliyyəti nəticəsində bayquş, şahin və digər yırtıcı quşların sayı kəskin şəkildə azalıb. Bu da qarğaların daha sərbəst şəkildə çoxalmasına şərait yaradır.

İqlim dəyişikliyi də bu prosesə təsir edir. Daha isti və quraq havalar qarğalar üçün problem yaratmır – əksinə, onlar bu şəraitə yaxşı uyğunlaşırlar. Quraq hava digər quş növləri üçün mənfi amil olsa da, qarğalar bu şəraitdə də qidalanma və yaşayış mühiti tapmağı bacarırlar. Bu, onların üstünlük qazanmalarına səbəb olur.

Ətraf mühitin kimyəvi zəhərlənməsi, ağacların məhv edilməsi və səs-küylü şəhər mühiti nəticəsində əvvəllər geniş yayılan qaranquş, sərçə və qaratoyuq kimi quşların sayı azalıb. Bu isə şəhər ekosistemində boşluq yaradır və nəticədə daha davamlı və uyğunlaşan növ olan qarğalar həmin boşluğu doldurur.

Qarğaların sayındakı artım əslində şəhər və ətraf mühitlə bağlı ciddi bir xəbərdarlıqdır. Onların çoxalması təbiətin balansının pozulduğunun və insan fəaliyyətinin nəticələrinin əyani sübutudur. Bu proses yalnız Sumqayıtla məhdudlaşmır – Bakı və digər şəhərlərin ətraf yaşayış məntəqələrində də eyni mənzərə müşahidə olunur.

Qarğaların çoxalmasını nəzarətdə saxlamaq üçün isə şəhər planlamasında ekoloji tarazlığa önəm verilməli, tullantıların idarəolunması sistemləri təkmilləşdirilməli, yaşıl zonalar bərpa edilməli və təbiətin təbii ritminə müdaxilə minimuma endirilməlidir.